İstanbul’da 6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası kapsamında riskli yapı tespiti, kira yardımı, devlet destekleri ve 2025 güncel uygulamaları hakkında tüm detayları öğrenin.
🌍 6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası Nedir?
6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Türkiye’nin en büyük metropolü olan İstanbul başta olmak üzere, deprem riski altındaki tüm bölgelerde yapı güvenliğini sağlamak amacıyla yürürlüğe girmiştir.
Yasa, 31 Mayıs 2012 tarihinde kabul edilmiş ve o tarihten bu yana binlerce binanın yenilenmesini sağlamıştır.
Bu yasanın temel amacı;
- İstanbul’daki riskli binaların yıkılıp yeniden yapılması,
- Depreme dayanıklı ve modern konutların inşa edilmesi,
- Şehrin altyapı ve çevre düzeninin yenilenmesi,
- Vatandaşların can ve mal güvenliğinin korunmasıdır.
🏚️ Riskli Yapı ve Riskli Alan Nedir?
İstanbul, Türkiye’nin deprem riski en yüksek illerinden biridir. Bu nedenle riskli yapı tespiti ve riskli alan ilanı, yasa kapsamındaki en kritik aşamalardır.
- Riskli yapı: Deprem veya zemin kaynaklı tehlikelere karşı dayanıksız olduğu tespit edilen binadır.
- Riskli alan: Genellikle aynı bölgede birçok riskli binanın bulunduğu, can güvenliği açısından tehlikeli mahalle veya semtlerdir.
İstanbul’da Riskli Alan İlan Edilen Bölgeler
Son yıllarda İstanbul’da Fikirtepe, Gaziosmanpaşa, Esenler, Zeytinburnu, Beyoğlu Tarlabaşı, Üsküdar, Bağcılar ve Kartal gibi ilçelerde çok sayıda alan “riskli bölge” ilan edilmiştir.
Bu bölgelerde dönüşüm projeleri hem kamu hem özel sektör eliyle hızla devam etmektedir.
🏗️ İstanbul’da Kentsel Dönüşüm Süreci Nasıl İşliyor?
1. Risk Tespiti Başvurusu
İstanbul’da oturduğunuz binanın riskli olup olmadığını öğrenmek için, lisanslı kurumlara veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne başvuru yapılır.
Başvuru için tapu fotokopisi, kimlik ve yapı ruhsatı gibi belgeler yeterlidir.
2. Teknik Analiz ve Raporlama
Lisanslı mühendislik firması binadan karot numuneleri alır ve laboratuvar testleri sonucunda “riskli” veya “sağlam” raporu hazırlar.
3. Tebligat ve Yıkım Süreci
Riskli çıkan binalarda maliklere tebligat yapılır ve bina 60 gün içinde boşaltılmalıdır.
Boşaltma süreci tamamlanmazsa, bina idare tarafından yıktırılır.
4. Yeniden İnşa Süreci
Malikler ister kendi aralarında, isterse müteahhitlerle kat karşılığı sözleşme yaparak yeni binalarını inşa ettirebilir.
Bu aşamada imar planları, hak sahipliği oranları ve projeler devreye girer.
💰 İstanbul’da Kentsel Dönüşüm Kira Yardımı ve Devlet Destekleri
6306 sayılı yasa kapsamında, İstanbul’da kentsel dönüşüme giren vatandaşlara devlet destekleri sağlanmaktadır.
1. Kira Yardımı
İstanbul’da yaşayan hak sahiplerine aylık kira yardımı yapılır.
2025 yılı itibarıyla İstanbul için kentsel dönüşüm kira yardımı miktarı ortalama 7.000 – 10.000 TL aralığındadır.
Kiracılar ise bir defaya mahsus taşınma yardımı alabilir.
2. Kentsel Dönüşüm Kredisi ve Faiz Desteği
Yeni konut veya işyeri almak isteyen vatandaşlar için devlet, faiz indirimi uygulanan özel krediler sunar.
Kredi faizinin bir kısmı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından karşılanır.
3. Vergi ve Harç Muafiyetleri
Dönüşüm sürecindeki işlemlerden noter harcı, tapu harcı, damga vergisi gibi kalemler alınmaz.
Bu da vatandaşlar için önemli bir mali avantaj sağlar.
⚖️ İstanbul’da Kentsel Dönüşümde 2/3 Çoğunluk Kuralı
Kentsel dönüşümde en sık karşılaşılan sorunlardan biri malikler arası anlaşmazlıklardır.
Yasa, bu duruma net bir çözüm getirir:
- Kararın alınabilmesi için hissedarların üçte ikisinin (2/3) onayı yeterlidir.
- Katılmayan maliklerin hissesi, rayiç bedel üzerinden diğer maliklere veya devlete satılabilir.
Bu düzenleme, sürecin hızlı ve hukuki engellere takılmadan ilerlemesini sağlar.
🏢 İstanbul Kentsel Dönüşüm Projelerinde 2025 Güncellemeleri
Son yıllarda İstanbul’da kentsel dönüşüm politikaları hızla gelişmektedir.
2024–2025 döneminde öne çıkan yeni uygulamalar:
- Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kuruldu ve projeler tek elden yürütülmeye başlandı.
- Rezerv Konut Alanları oluşturularak vatandaşların geçici konut ihtiyacı karşılanıyor.
- E-Devlet üzerinden riskli bina sorgulama sistemi aktif hale geldi.
- Yeni finansman modeliyle dönüşüm kredilerinde faiz oranları düşürüldü.
- “Yarısı Bizden” kampanyası ile İstanbul’daki dönüşüm projelerine devlet katkısı artırıldı.
🌿 İstanbul Kentsel Dönüşümünün Sosyal ve Ekonomik Katkıları
Kentsel dönüşüm İstanbul’da yalnızca yapı stoğunu yenilemekle kalmaz, aynı zamanda kentin genel yaşam kalitesini yükseltir:
- Depreme dayanıklı ve modern konutlar
- Artan gayrimenkul değerleri
- Yeni istihdam olanakları ve inşaat sektörü hareketliliği
- Yeşil alan, otopark ve altyapı düzenlemeleri
Bununla birlikte sürecin adil, şeffaf ve katılımcı şekilde yönetilmesi; mahalle kültürünün korunması açısından da büyük önem taşır.
🏁 Sonuç: İstanbul’un Geleceği İçin Güvenli Dönüşüm Şart
6306 sayılı yasa, İstanbul’un deprem gerçeğiyle yüzleşmesi ve güvenli şehirleşmeye geçişi için atılmış en önemli adımlardan biridir.
Bu yasa sayesinde on binlerce riskli bina yıkılmış, yüz binlerce vatandaş daha güvenli konutlara kavuşmuştur.
Ancak kentsel dönüşüm yalnızca bir inşaat süreci değil; toplumsal, ekonomik ve kültürel dönüşümün de bir parçasıdır.
İstanbul’un geleceği, bu sürecin doğru planlanması, adil uygulanması ve vatandaşın sürece aktif katılımıylaşekillenecektir.